Του Neil Unmack (Reuters)
Μπορεί η Ελλάδα να αποφύγει την χρεωκοπία; Οι πιθανότητες χρεωκοπίας της χώρας βάσει των CDS είναι στο 50:50. Αξιωματούχοι της Ευρωπαϊκής Ένωσης επαναλαμβάνουν πως δεν τίθεται θέμα χρεωκοπίας. Για να βγουν όμως ασπροπρόσωποι, θα πρέπει να ικανοποιηθούν φιλόδοξοι αναπτυξιακοί και δημοσιονομικοί στόχοι.
Σύμφωνα με τις προβλέψεις του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ), το χρέος της Ελλάδας θα κορυφωθεί στο 144% του ΑΕΠ το 2013 και θα υποχωρήσει σταδιακά στο 111% του ΑΕΠ έως το 2020, καθώς οι δημοσιονομικές μεταρρυθμίσεις θα τονώσουν την ανάπτυξη και θα ισοσκελίσουν τον κρατικό προϋπολογισμό.
Έως τώρα, το πρόγραμμα πηγαίνει καλά. Η Ελλάδα βρίσκεται εντός των στόχων που έχει θέσει το ΔΝΤ και διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, όπως αλλαγές στο ασφαλιστικό, είναι πιο μπροστά από το χρονοδιάγραμμα. Η επόμενη πρόκληση θα είναι να τεθούν υπό έλεγχο οι δαπάνες, ιδίως στους δημόσιους οργανισμούς, και να ενισχυθεί η ανάπτυξη αποκαθιστώντας την ανταγωνιστικότητα στα κλειστά επαγγέλματα.
Το ορόσημο για την Ελλάδα ίσως να είναι το 2012 και τα μετέπειτα χρόνια, όταν η Ελλάδα αναγκαστεί να επιστρέψει στις αγορές ομολόγων μετά τη λήξη του 3ετούς προγράμματος σταθεροποίησης.
Η επιστροφή αυτή, που θα συμπέσει με την κορύφωση του χρέους, θα είναι δυσκολότερη εάν οι βασικές παραδοχές του προγράμματος αποδειχθούν υπεραισιόδοξες. Κάποιες από αυτές τις προβλέψεις φαίνονται πράγματι ρόδινες. Πάρτε για παράδειγμα το επιτόκιο που θα καταβάλει η Ελλάδα για την αποπληρωμή του χρέους της. Σύμφωνα με τη βασική πρόβλεψη, το spread της Ελλάδας θα διαμορφωθεί κατά μέσο όρο 100 μονάδες βάσης πάνω από το αντίστοιχο Bund -- ή μόλις κάτω από 6% -- από το 2013 και έπειτα. Οι αποδόσεις των ελληνικών πενταετών ομολόγων είναι τώρα στις 1000 μονάδες βάσης περίπου πάνω από τα αντίστοιχα γερμανικά.
Ωστόσο, τα υψηλότερα επιτόκια δεν είναι αναγκαίο να αποδειχτούν μοιραία, εφόσον το υπόλοιπο πρόγραμμα εφαρμοστεί κανονικά. Η Ελλάδα δεν χρειάζεται να αναχρηματοδοτήσει το σύνολο του χρέους της το 2013, ενώ το ΔΝΤ και η ΕΕ μπορούν να βοηθήσουν μετακυλίοντας τα δάνεια που λήγουν σε χαμηλότερα επιτόκια. Αν υποθέσουμε ότι η Ελλάδα θα κληθεί να πληρώσει μία επιπλέον ποσοστιαία μονάδα για τόκους από το 2013, η αναλογία χρέους/ΑΕΠ θα φτάσει στο υψηλότερο σημείο της στο 145% του ΑΕΠ, δηλαδή μία μόνο ποσοστιαία μονάδα υψηλότερα από το βασικό σενάριο του ΔΝΤ.
Ο μεγαλύτερος κίνδυνος είναι να μην καταφέρει η Ελλάδα να πετύχει επαρκές πρωτογενές πλεόνασμα ή ικανοποιητικό ρυθμό ανάπτυξης. Το ΔΝΤ προβλέπει ότι η Ελλάδα θα επιστρέψει σε ανάπτυξη και θα πετύχει πρωτογενές πλεόνασμα το 2012. Επιπλέον, ο ρυθμός ανάπτυξης προβλέπεται να διαμορφωθεί στο 2,7% το 2015, με το πρωτογενές πλεόνασμα στο 5,9% του ΑΕΠ.
Αν πάρουμε ένα πιο συντηρητικό σενάριο με τον ρυθμό ανάπτυξης στο 1,5% ετησίως μεταξύ 2013-15 και το πλεόνασμα στάσιμο στο 1% του ΑΕΠ, η αναλογία χρέους/ΑΕΠ θα φτάσει το 2015 στο 149% -- 15 ολόκληρες ποσοστιαίες μονάδες πάνω από το βασικό σενάριο του ΔΝΤ, με την τάση να συνεχίζει να αυξάνεται.
Όμως ακόμα και αν η χώρα πέσει έξω στους στόχους της, η χρεωκοπία μπορεί να αποφευχθεί. Το ΔΝΤ και η ΕΕ μπορεί να συνεχίσουν να αναχρηματοδοτούν το χρέος της Ελλάδας, εάν κρίνουν πως οι συνέπειες μιας ενδεχόμενης χρεωκοπίας της Ελλάδας θα ήταν υπερβολικά δυσβάσταχτες.
Το μέλλον της Ελλάδας εξαρτάται επίσης από την κατάσταση των άλλων κρατών μελών της ευρωζώνης και τις συνέπειες τυχόν χρεωκοπίας της Ελλάδας στις τράπεζες ή τις χρηματαγορές τους.
Το κόστος μιας χρεωκοπίας θα ήταν φέτος δυσβάσταχτο. Θα είχε τρομερές επιπτώσεις στις αγορές δημοσίου χρέους. Τράπεζες μπορεί να πτώχευαν και οι κυβερνήσεις στην ευρωπαϊκή περιφέρεια θα αντιμετώπιζαν σοβαρές δυσκολίες στον δανεισμό τους.
Ο κίνδυνος της μετάδοσης της ελληνικής κρίσης είναι πλέον λιγότερο πιθανές. Η ευρωζώνη έχει συστήσει ένα ταμείο σταθερότητας 440 δις ευρώ και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα είναι έτοιμη να αγοράσει κρατικά ομόλογα για να ηρεμήσει τις αγορές. Ακόμη κι έτσι, οι επιπτώσεις από πιθανή χρεωκοπία της Ελλάδας θα ήταν οδυνηρές. Η ΕΚΤ μπορεί να αναγκαζόταν να επεκτείνει δραματικά την στήριξή της και να υποστεί ζημιές στο χαρτοφυλάκιο των ελληνικών ομολόγων της.
Οι τράπεζες, που βρίσκονται ήδη υπό την πίεση των νέων κανονισμών περί κεφαλαιακής επάρκειας, θα αποδυναμώνονταν και άλλο, θέτοντας σε κίνδυνο την ικανότητά τους να δανείσουν σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά. Το ταμείο σταθερότητας ενδεχομένως να χρειαζόταν να ενεργοποιηθεί για να αποφευχθούν και άλλες χρεωκοπίες.
Ωστόσο, η κατάσταση ίσως να διαφέρει σημαντικά σε κάποια χρόνια. Οι υπόλοιπες χώρες της περιφέρειας μπορεί να έχουν πιο υγιείς οικονομίες, περιορίζοντας τον κίνδυνο μετάδοσης. Οι τράπεζες μπορεί να έχουν μεγαλύτερη κεφαλαιακή επάρκεια και να είναι λιγότερο εκτεθειμένες στην Ελλάδα -- περίπου το μισό χρέος της χώρας θα έχει μετακυλιστεί έως το 2015. Ως αποτέλεσμα, η αναδιάρθρωση δεν θα είναι τόσο επώδυνη αν μπορεί να γίνει με ομαλό τρόπο -- η ΕΚΤ αγοράζει ομόλογα σε χαμηλές τιμές, άρα έχει το περιθώριο να υποστεί κάποιο haircut χωρίς να εμφανίσει ζημιές.
Μια χρεωκοπία θα προϋπόθετε πιθανώς δύο παράγοντες: η ελληνική οικονομία να πηγαίνει χειρότερα από ό,τι αναμένεται και η υπόλοιπη ευρωζώνη να πηγαίνει καλύτερα. Ένα τέτοιο σενάριο, κάθε άλλο παρά αδύνατο μπορεί να θεωρηθεί. Η αγορά έχει δίκιο να είναι επιφυλακτική.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου